Mirmuhsin (1895-1929)
Yazar ve gazeteci olan Mirmuhsin Şirmuhammedov, 1895 yılında Taşkent’de doğmuştur. Özbek matbuatının kurucularındandır. 1916-17 yıllarında Ufa’daki “Aliye” medresesinde eğitim gördü. 1917 de Taşkent’e döndü. 1917 Şubat devrimi münasebetiyle “Turan” gazetesinde yazdığı “Tarihi İki Vakıa” büyük bir yankı uyandırdı. Sebzar kadılığı yazı ve faaliyetlerinden dolayı Mirmuhsin’e ölüm cezası verdi fakat bu hüküm hapis cezasına çevrildi. Mirmuhsin cezaevinden kaçarak Ufa’ya gitti. Rus iç savaşı başladığında cephede 1.-5. Orduların siyasi bölümünde gazeteci-asker olarak çalıştı. 1920 yılının başlarında Taşkent’e dönüp önce “İştirakiyun” sonra “Kızıl Bayrak”, “Türkistan” ve başka gazetelerde yazarlık yaptı.
Mirmuhsin’in bugüne kadar bilinen şiirleri 700 mısra civarındadır. Bundan başka hikaye ve makaleler yazmıştır. Yazdığı “Biferzend Açıldıbay” (1914) ilk Özbek romanıdır. İlim, ebed, marifet yoluyla bütün insanların bahtlı ve refah içinde bir hayatlarının olacağına canı gönülden inandı. Halkı ilim tahsiline çağırdı. “Milli Edebiyat”, “Ahvali Ademdin Bir Numune”, “Edebiyat” gibi eserlerinde halkın ağır ve meşakkatli hayatını tasvir etti. Mirmuhsin “Yirminci Asırda Yaşlı Türkistan”, “Zindan” (1914) gibi hikayelerinde Türkistan’ın geri kalmış görünümünü, idare usulüne dair görüşlerini belirtti.
O, Sovyet devrimin ilk yıllarında devrimcilerin vaadlerine inanmış ve onların yanında durarak mücadele etmiştir fakat şovenizmin “yoksulluk” boyasına boyanıp daha keskin bir hale döndüğünü, milli ve dini değerlerin ayaklar altına alındığını görünce bütün ümitleri boşa çıkmıştır. Makalelerindeki sevinç ve yüksek ruh kaybolmuş, ümitsizlik güçlenmeye başlamıştır. Aldandığını derinden hissetmiş ve anlamıştır. Bütün bunlar hayatının zamansız ve feci bir şekilde son bulmasına sebep olmuştur.
